Voedingsvezels
Als we het hebben over vezels dan bedoelen we voedingsvezels. Deze voedingsvezels zijn koolhydraten die door een bacteriële omzetting gefermenteerd worden. Een paard heeft niet alleen vezels nodig voor de benodigde energie, maar gebruikt vezels vooral voor de stoelgang én het immuunsysteem. Vezels zijn eigenlijk een noodzakelijke ‘multitool’ in het paardenlichaam, door hun functie zorgen ze voor een goedwerkend maagdarmkanaal wat weer zorgt voor een goede opname van voedingstoffen en een goede afweer. Ruwvoer heeft een hoog aandeel vezels die goed verteerbaar zijn voor een paard. De basisbehoefte aan vezels haalt een paard uit het dagelijkse aanbod ruwvoer. Ook in krachtvoer kunnen vezels zitten.
Verschillende vezels
Er zijn veel verschillende vezels, maar over het algemeen komt een vezel uit plantaardig materiaal, zoals gras, maar ook luzerne, bietenpulp, tarwe, spelt en je vindt vezels ook (weleens waar minder vaak) in krachtvoer. Kortweg kun je vezels opdelen in twee soorten: fermenteerbare en niet-fermenteerbare vezels. Bacteriën breken de fermenteerbare vezels af in de blinde- en dikke darm. Daarna worden ze omgezet in vluchtige vetzuren die energie voor het paardenlichaam opleveren. De niet-fermenteerbare vezels leveren geen energie, maar hebben een andere belangrijke functie. Ze zorgen voor darminhoud waardoor de darmwand gestimuleerd wordt tot kneden. Daarbij beïnvloeden ze de passagesnelheid. Die passagesnelheid is ook van belang, met de juiste passage snelheid wordt de inhoud goed gemengd en is er langduriger contact van de voedselbrij met de darmwand, wat de opname van voedingsstoffen bevordert.
Klik op de foto en bekijk de video. Hier leer je alles over de spijsvertering van een paard:
Belang van prebiotica
Het darmmicrobioom kom je vaak tegen in relatie tot vezels. In en op het lichaam bevinden zich veel micro-organismen, zoals bacteriën, virussen en gisten. Gezamenlijk worden deze het microbioom genoemd. Door een overwicht van goede micro-organismen heeft het darmmicrobioom een positieve invloed op de gezondheid van het paard. Vezelrijke voeding ondersteunt de ontwikkeling van een stabiel en gezond microbioom. Prebiotica is de voeding voor de goede bacteriën en vezels zijn de meest natuurlijke prebiotica.
Krijgt een paard gemiddeld voldoende vezels binnen?
Paarden halen hun grootste benodigde hoeveelheid vezels uit ruwvoer. Kort door de bocht kun je stellen dat als het paard genoeg ruwvoer krijgt het paard genoeg vezels binnenkrijgt. Een paard kan in principe nooit te veel vezels binnenkrijgen. Toch ligt de vezelopname ingewikkelder dan het in eerste instantie lijkt. Te veel vezels uit ruwvoer is niet mogelijk, maar ruwvoer bestaat niet alleen uit vezels. Het paard krijgt ook eiwitten en energie binnen. Onbeperkt ruwvoer is dus niet voor ieder paard geschikt omdat het paard dan simpelweg meer energie binnenkrijgt dan hij nodig heeft met alle gevolgen van dien. Pas dus altijd de ruwvoersoort en hoeveelheid die je voert per dag aan volgens de behoeften van je paard.
Geef voldoende droog hooi. Normaal wordt een minimale hoeveelheid van 1,25 % van het lichaamsgewicht aan droge stof uit ruwvoer aanbevolen. Voor paarden die moeten afvallen is minimaal 1 % aangeraden. Dit kan eventueel aangevuld worden met 1-2 kg stro (vezels en voorkomen van verveling)
Te veel vezels is niet mogelijk, maar te veel energie dus wel. Feitelijk krijgen paarden hun basisbehoefte energie binnen via ruwvoer. Paarden die arbeid verrichten halen niet voldoende energie uit ruwvoer alleen. We schreven al eens een artikel waarin je alles kunt lezen over suiker bij paarden.
Kwaliteit van de vezel
Het is lastig om een 100% betrouwbare inschatting te maken van de hoeveelheid vezels die een paard binnen krijgt. Mestballen kunnen je er wel veel over vertellen. Mooie ronde mestballen die niet waterig, stengelig of juist droog zijn is het uitgangspunt. Als de structuur nog erg grof is dan kan dat wat zeggen over het gebit van het paard maar ook de gezondheid van de darmflora. Een verstoord darmmicrobioom kan vezels niet voldoende verteren, pre- of probiotica kunnen hierbij helpen. Ook koliek en diarreeklachten hebben vaak een relatie met de vezelinname. De oplossing is een rantsoen met voldoende vezels. Je kunt de hoeveelheid vezels niet met het blote oog bepalen, gelukkig biedt een uitgebreide analyse-uitkomst. Je kunt daarmee de verteerbaarheid van de ruwe celstof en de kwaliteit van de beschikbare vezels bepalen. Over het algemeen zijn analyses van ruwvoer alleen zinvol als je hooi of voordroog voert uit een grote badge afkomstig van hetzelfde land.
Een analyse geeft inzicht in de kwaliteit van de ruwe celstof
Hoe langer de vezel (>2 centimeter) hoe langer het paard moet kauwen en hoe meer speeksel er geproduceerd wordt. Dat is goed voor het neutraliseren van het maagzuur. Lange vezels stimuleren ook de darm bewegelijkheid wat zorgt voor een goede vertering en minder kans op koliek. Niet alleen speeksel is een voordeel van lang kauwen. Het zorgt ook voor afslijting van de tanden en zorgt ervoor dat het voer langzamer opgenomen wordt.
Eerst en vooral vezels
Een paard is een echte herbivoor. Het verteringsstelsel is daar dan ook van het begin tot het eind op ontworpen. Zet voldoende ruwvoer op het menu. Via het droge stofpercentage kan dan de benodigde hoeveelheid ruwvoer berekend worden. Dit kan zijn onder de vorm van weidegang, hooi, voordroog, bietenpulp, … Hoe vezelrijker het voer, hoe langer het paard moet kauwen, hoe meer speeksel geproduceerd wordt. En dat is gezond. Ook de microorganismen in de darm hebben ruwvoer nodig. Om een gezonde microflora in stand te houden, is voldoende vezel essentieel. Een gezond darmstelsel zorgt voor een gezond immuunsysteem; de basisvoorwaarde voor een paard dat goed in zijn vel zit.
Tips van de specialist
Vezels zijn belangrijk voor de algehele gezondheid. Uit ruwvoer haalt een paard de meeste vezels, toch kun je met krachtvoer veel aanvullen en dus extra ondersteunen. Vezels via krachtvoer is een ideale aanvulling op het rantsoen.
Dierenarts Erica Reijerkerk weet alles van de interne gezondheid van paarden. Ze heeft een aantal tips:
- Voer altijd voldoende vezels via ruw- en krachtvoer. Onbeperkt is niet altijd beter. Een paard heeft meer belang bij meerdere porties op een dag afgestemd op zijn energiebehoefte.
- Het gebit is de eerste stap in het verteringproces. Jaarlijks laten nakijken is aan te raden!
- Beweging heeft een invloed op de spijsvertering. Pas het rantsoen aan op de training van je paard
- Doe een dagelijkse screening om een goed idee te hebben van de gezondheid van je paard
Vezelrijk voer van Cavalor voor een gezond paard van binnenuit
Cavalor OilMega zorgt voor een gezond paard. De omega 3 – 6 – 9 vetzuren samen met het natuurlijk antibioticum zorgen voor een gezonde darmflora en extra ondersteuning van het immuunsysteem. Het zorgt voor een glanzende vacht, gezonde darmflora en verbeterde immuniteit
